„Nie może ukryć się miasto położone na górze” [Mt 5, 14]
Drodzy Uczestnicy Mszy świętej,
sprawowanej gdy Pasłęk obchodzi 720. rocznicę swego powstania,
Drodzy Mieszkańcy, Wysoka Rado Miasta,
Panie Przewodniczący, Panie Burmistrzu,
Czcigodni Goście uroczystości,
Księże Kanoniku Proboszczu, Księże Administratorze parafii,
*
Pasłęk posiada swoją prehistorię, genezę, chwilę powstania i dzieje oraz teraźniejszość. Holąd Pruski, Pasłęk krzyżacki, Pasłęk w Prusach Książęcych, Pasłęk w Królestwie Pruskim, w państwie niemieckim i wreszcie po 1945 r. w Polsce.
Dzieje ludzkości, to w dużym stopniu dzieje skupisk ludzkich, a więc miast. Do najstarszych, znanych z przekazu Biblii należy Jerycho. Z drogą z Jerozolimy do Jerycha Jezus związał opowiadanie o miłosiernym Samarytaninie. Na tej drodze wydarzyła się przemoc. Wędrujący został obrabowany, poraniony i porzucony. Wówczas spotkał się z obojętnością współrodaków. Z pomocą przyszedł mu człowiek z innego plemienia, należący w rozumieniu Żydów do sekty – Samarytanin. Tak było chyba z każdą miejscowością, gdyż w nich, wokół nich wydarza się zło i dobro.
Dla Biblii centralnym miastem jest Jerozolima, miasto pokoju. W nazwie miasta pobrzmiewa słowa szalom – pokój. Jerozolima to święte miasto Żydów, ze względu na świątynię, którą tam wzniesiono. Jedyna świątynia, jedyne sanktuarium, centralne miejsce kultu religijnego prawdziwego Boga. W innych miejscach Żydzi budowali sale modlitwy, sale zgromadzeń religijnych, tzw. synagogi [nieraz okazałe, piękne, jak np. synagoga większa w Tykocinie niedaleko Białegostoku]. Synagogi – po polsku bożnice, nie były świątyniami, gdyż jedyna świątynia znajdowała się tylko w Jerozolimie. Rzymianie na początku lat 70. zniszczyli miasto święte wraz ze świątynią. Do dziś pozostały tylko fragmenty jej murów, słynna ściana płaczu.
Jerozolima nie jest dziś miastem pokoju, ale pełzającego konfliktu. Jest miastem trzech religii. Na miejscu świątyni Dawida stoi islamski, okazały meczet. Miasto jest miejscem trudnej równowagi społecznej mieszkających w nim: Żydów, chrześcijan i muzułmanów. Ideałem i wyzwaniem pozostało: trud budowania miasta pokoju, miasta Bożego.
Jezus kochał Jerozolimę, kochał swój naród i jego zdrowe tradycje, kulturę i religię. Stąd płakał nad upadkiem Jerozolimy. Przewidywał go, przeczuwał. Płakał również nad niewiernością nauczaniu proroków, niewiernością prawu Bożemu wobec świata i człowieka.
Pismo Święte zna jeszcze inne miasto. Chodzi mi o opowiadanie o budowaniu wieży i miasta Babel. Projekt upadł na skutek nieporozumień, pomieszania języków, a także chorych ambicji. Wielki projekt, wielkie ambicje, a równocześnie niezdolność do porozumienia się i współpracy, zaślepienie własną wielkością i własnymi możliwościami [por. Rdz 11, 1-9].
*
Jednym z obrazów nieba, obok obrazu królestwa Bożego , jest też miasto. Niebieskie Jeruzalem, Jerozolima czasów ostatecznych. Miasto bezpieczne, szczęśliwe, piękne. O mieście tym mówi księga Apokalipsy, ostatnia w zestawie pism Nowego Testamentu. Miasto przyszłości, miasto będące przedmiotem radości. W nim każdy będzie we wspólnocie z Chrystusem Zbawicielem szczęśliwy [por. Ap 21, 2].
*
Pasłęk powstał w państwie zakonu krzyżackiego. Jak inne miasta, ze względu na bezpieczeństwo otoczono go murem, Krzyżacy wznieśli zamek dla komtura. Miasto otrzymało autonomię. Wytyczono ulice i rynek. Wybudowano ratusz i kościół parafialny pod wezwaniem św. Bartłomieja. Wyznaczono miejsce cmentarne. Zostały określone dni targowe, dni jarmarków, dzień odpustu. Ustalono podatki i inne należności.
Wybierano ławę miasta i burmistrza. Biskup zatwierdzał jednego z kandydatów na urząd proboszcza. Takie były początki miasta w wiekach średnich.
*
Jeśli na pokolenie liczy się 20 lat, to poprzez Pasłęk przeszło już 36 pokoleń. Istnieje duża międzypokoleniowa społeczność mieszkańców Pasłęka. Obywateli Miasta. Współczesnych i Zmarłych. Byli tu ludzie różnej narodowości: Holendrzy, ludność autochtonicznie pruska, Niemcy z okolic Lubeki i Kolonii, Polacy z Mazowsza i Pomorza oraz Żydzi. Byli tu poganie i chrześcijanie. Po Reformacji, większość stanowili luteranie. Po II wojnie światowej, większością stali się katolicy: rzymscy i wschodni [pochodzenia ukraińskiego]. Są dziś w Pasłęku: ewangelicy, prawosławni, świadkowie Jehowy, a także osoby niezdeklarowane religijnie. Wspominamy dziś wszystkich. Za wszystkich się modlimy. Wdzięczni dokonaniom przodków i współczesnych. Z szacunkiem dla dramatów i nieszczęść ludzkich, dawnych i obecnych. Niech Pan Bóg błogosławi nasze Miasto.